Bonsai. Czym są drzewka bonsai a czym bonsai nie jest

Przy okazji wystawy bonsai na Zamku Książ wiele razy tłumaczyłem zwiedzającym czym bonsai jest, na czym to polega. Mam nadzieję, że na ten wpis na blogu trafią osoby, które zachwyciło piękno bonsai ale, jak to przeciętna osoba, nie mają w ogóle pojęcia czym są te miniaturowe drzewka. W kilku prostych słowach i na przykładach już wyjaśniam :)

Wystawa bonsai Książ 2017 - modrzew europejski, Rafał Kulesza Bonsai odzwierciedla procesy zachodzące w naturze. Zminiaturyzowane drzewka można spotkać w górach, na skraju lasu i w innych miejscach gdzie są trudne warunki rozwoju. Wolno-rosnące drzewa karłowacieją gdy korzenie mają ograniczoną przestrzeń rozwoju (na skałach, na kamiennym lub piaszczystym podłożu), gdy korona jest „przycinana” przez zwierzęta. Sarny i inne zwierzęta lubią podgryzać młode pędy. Często wychodzą na żer na brzeg lasu. W ten sposób regularnie „przystrzygane” rośliny pozostają małe, z zagęszczoną koroną, a pień będzie się rozwijać i grubieć w kolejnych sezonach. Spotkamy je zwłaszcza na skraju lasu. Niskie drzewko, z gęstą koroną, stosunkowo grubym pniem – czy to już coś przypomina? ;)

Zabiegi, które przeprowadza bonsaista to przycinanie korony, skracanie korzeni przy przesadzaniu, umieszczenie drzewa w płaskiej donicy bonsai. To odwzorowuje procesy mające miejsce w środowisku naturalnym. Wzrost w miejscu o ograniczonej przestrzeni to donica bonsai i skracanie korzeni. Podgryzanie gałązek przez sarny to przycinanie przyrostów drzewa. To podstawowe prace wykonywane przy drzewku. Tworzy się też elementy dekoracyjne, postarzające drzewo. Martwe jasne gałęzie bez kory zwane jin. Ułamanie konaru, wyrwanie jednego z konarów przy pniu czy opalanie martwej gałęzi – przypomina efekt po uderzeniu pioruna.

style bonsai Kształt w jakim formowane jest drzewko bonsai to tzw. styl bonsai. Są różne style prowadzenia drzewka. Z założenia miniaturowe drzewka w donicy odpowiadają kształtom drzew spotykanym w naturze. W sztuce bonsai zwyczajowo używa się ich japońskich nazw. Przykładowo forma miotlasta przypomina wolno-rosnącą lipę o równo rozłożonej półkulistej koronie.

Czym bonsai nie jest? Wbrew popularnym opiniom bonsai to nie jest żaden specjalny gatunek. Bonsai to drzewa i krzewy z naszej strefy klimatycznej i ze stref subtropikalnych. Wszyscy świetnie znamy drzewa takie jak dąb, lipa, buk, jabłoń, brzoza, sosna, modrzew. To właśnie z nich tworzy się drzewka bonsai. Gatunki z naszej strefy klimatycznej, czyli naturalnie rosnące w Europie, trzymane muszą być cały rok na dworze. W ogrodzie, ewentualnie na tarasie, balkonie. To tzw. outdoor bonsai. Europejskie gatunki oczywiście możemy wnieść do domu np. na weekend na czas wizyty gości ale na pewno nie mogą spędzić całej zimy w domu. Muszą wejść w okres zimowego spoczynku.
Gatunki, które możemy trzymać w mieszkaniu pochodzą z cieplejszych stref klimatycznych. Najbardziej znane są fikusy. Bonsai do domu to indoor bonsai.

To co możemy spotkać w sieciowych marketach sprzedawane często jest pod nazwą „bonsai”. Kupując drzewko nawet nie wiemy jaki to gatunek. Tak naprawdę są to brzydkie poczwary uprawiane hektarami i przycinane masowo. O takich potworkach przeczytasz więcej we wpisie „Całkiem fajna ta banzaja”.

Na koniec jeszcze odrobina teorii – Bonsai to złączenie dwóch japońskich słów – bon oznacza tacę, a sai roślinę. Bonsai to nierozerwalnie drzewko i donica.

Wystawa bonsai Książ 2017 - klon palmowy, Marcus Watts

4 komentarzy - “Bonsai. Czym są drzewka bonsai a czym bonsai nie jest

  1. Bonsai outdoor muszą spędzać zimę na zewnątrz. Ok, ale przecież piękna ceramiczna misa nie wytrzyma mrozu i popęka a i korzenie drzewka mogą zmarznąć. Jak to wszystko pogodzić?

    1. Cześć

      Błędne założenie ;) Ceramiczna mrozoodporna donica, czyli odpowiednio wykonana wytrzyma polskie zimy w ogrodzie. Do tego dodam, że drzewka przygotowuje się do sezonu zimowego. Jedną z metod jest dołowanie – czyli zakopujemy donicę wraz z drzewkiem do poziomu nieco wyższego niż donica okrywając też część pnia. Drugi zabieg to okrywanie liśćmi. My stosujemy okrycie liśćmi i w zupełności wystarczy :)

      Nasze ceramiczne nieszkliwione donice bonsai (https://palmatum.pl/pl/12-donice-bonsai) są mrozoodporne. Sami ich używamy do własnych drzewek bonsai od wielu sezonów. Drzewka zimują w ogrodzie. Żadnej donicy nic się nie stało :) To dzięki długiemu procesowi wypalania w wysokiej temperaturze i samego materiału wyrobu. Więcej przeczytasz w informacji o tym jak powstają donice bonsai we wpisie http://www.blog.palmatum.pl/wyrob-donic-do-bonsai/

      Pozdrowienia i jak coś – służę pomocą na ile będę umiał.

  2. Dzien dobry,cieszę się,że trafilam na Twojego bloga. Chcialabym kupic sadzonkę azali lub fikusa w szkołce, jakiej powinna nyc wielkosci i jakie powinna miec cechy,aby można było kształtowac bonsai? Pozdrawiam,

    1. Cześć Ola
      Wielkość sadzonki – to zależy jakiej wielkości bonsai byś chciała mieć. W ten sposób na to spójrz. Ja np. preferuję małe i średnie bonsai podczas gdy świat bonsaistów zazwyczaj zachwyca się dużymi drzewkami :)
      Im grubszy pień tym lepiej. Gęsta korona i taki układ gałęzi, pni, z którym będziesz umiała wyobrazić sobie co zrobić, jak kształtować – tym lepiej :)
      Azalie są piękne i jest ogrom odmian.
      Powodzenia!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *