Słownik bonsai

W sztuce bonsai używa się wielu sformułowań pochodzących z języka japońskiego. Wiele z nich ma swoje polskie odpowiedniki (przykładowo styl „bunjing” to „styl literacki”), warto jednak poznać przynajmniej te najczęściej używane. Używa się ich na spotkaniach bonsaistów, pokazach, w książkach. Wytłuszczonym tekstem wyróżnione najpopularniejsze słowa.

różne pojęcia:

• Akadama – specjalistyczne, podwójnie palone podłoże do drzewek
• Kusamono (jap. „kusa” – trawa, „mono” – rzecz) – drobne rośliny sadzone z małych pojemnikach lub naturalnych elementach (łupki skął, kora), prezentowane w kompozycji z bonsai lub suiseki.
• Misho-mono – drzewko bonsai prowadzone z nasion, od siewki
• Shari (ang. dead wood) – jedna z technik postarzających wizualnie drzewko, w przeciwieństwie do jin’u fragment gałęzi jest martwy
• Suiseki (jap. woda i kamień) – sztuka artystycznego prezentowania kamieni i skał, często na specjalnie dopasowanej drewnianej podstawce
• Tanuki – technika dokładania do bonsai martwych części drzew
• Tokoname – japońska miejscowość słynąca z produkcji ceramicznych donic bonsai
• Yamadori – okaz pozyskany z naturalnego środowiska

style formowania bonsai:

• Bankan – mocno zakrzywiony pień w kształcie litery „S”
• Bonkei – kompozycja, krajobraz, stworzony przy wykorzystaniu różnego rodzaju elementów – roślin, skał, figurek
• Bunjin (ang. literati style, styl literacki) – lekka i subtelna wysmukła forma, raczej wybujała ku górze, z pniem lekko powyginanym, bez bocznych gałęzi do około połowy wysokości.
• Chokkan (ang. formal upright, wymawiaj ciokkan) – styl wyprostowany, regularny
• Fukinagashi (ang. Windswept, wymawiaj fukinagasi) – styl formą wzorowany na drzewie uformowanym przez wiatr
• Gokan (ang. five-trunk) – drzewo o pięciu pniach
• Han kengai (ang. Semi-cascade, półkaskada, wymawiaj han-kengaj) – pień drzewka schodzi ku dołowi, donica w tym stylu musi być stosunkowo wysoka aby to umożliwić
• Hokidachi (ang. broom, styl miotlasty, wymawiaj hokidaci) – z prostego pnia wyrasta wiele gałęzi tworząc gęstą kopułę wachlarzowatą
• Ikada buki (ang. Raft, styl tratwy) – lasek bonsai złożony z pionowych pni wyrastających ze znajdującej się w ziemi jednej poziomej odnogi
• Ishizuke – sadzenie na kamieniach
• Kabudachi (ang. Clump) – drzewko o kilku pniach
• Kengai (ang. Cascade, styl kaskadowy, wymawiaj kengaj) – pień drzewa schodzi poniżej poziomu donicy, która jest wąska i wysoka
• Korabuki („pancerz żółwia”) –
• Moyogi (ang. Informal Upright, styl wyprostowany nieregularny, wymawiaj mojogi) – formowanie polega w dużej mierze na równoległym układzie gałęzi na boki i w tył drzewka, pień z kilkoma łagodnymi wygięciami – odchyleniami
• Neagari (ang. Exposed Root) – styl mocno eksponujący wystające długie korzenie
• Nejikan (ang. Twisted trunk) –
• Ne tsuranari (ang. Connected root, styl pełzający) – nieparzysta liczba pni wyrastających z poziomo zakopanego w pojemniku korzenia
• Penjing – miniaturowy krajobraz
• Sabamiki – drzewko o rozszczepionym pniu
• Sankan (ang. triple trunk) – bonsai o trzech pniach
• Sai-kei – miniaturowe krajobrazy stworzone z rośli i skał (różni je od bonkei to, że nie wykorzystuje się w nim figurek, tylko elementy naturalne)
• Sekijoju (ang. tree planted on rock) – drzewo posadzone na skale, korzenie rozchodzą się po kamieniu schodząc do podłoża w pojemniku
• Shakan (ang. Slanting, styl pochylony, wymawiaj siakan) – styl pośredni pomiędzy moyogi a kaskadowym
• Sharimiki (ang. Driftwood) –
• Shidare-Zukuri (ang. Weeping branches) –
• Sokan / Sojo (ang. Twin trunk, styl dwupienny) – drzewko o dwóch pniach (tu wyjątkiem jest liczba parzysta!), gdzie jedn z nich musi być zdecydowanie krótszy, nie mogą się krzyżować, zazwyczaj rozchodzą się stopniowo ku bokom
• Tankan (ang. Single trunk) – drzewko o pojedynczym pniu
• Yose-uye (ang. Wood or Group/Forest, styl leśny) – nasadzona większa (ważna jest ich nieparzysta liczba) grupa drzew

części drzewa:

• Jin – sztucznie postarzone gałęzie, okorowane części drzewa, nadające dramaturgii i postarzające wizualnie okaz
• Mae-no-eda – przedni konar drzewa
• Nebari – masywna podstawa pnia
• Shari – obdarta część martwego elementu pnia
• Shin – wierzchołek drzewka
• Ushiro-eda – tylny konar drzewka

klasyfikacja bonsai ze względu na wzrost:

• Keishi Bonsai (miniaturowe) do 2,5 cm (1 cal)
• Shito Bonsai (bardzo małe) 2,5 do 7,5 cm (3 cale)
• Mame Bonsai (mini) 7,5 do 15 cm (6 cali)
• Shohin Bonsai (małe) 15 do 20 cm (8 cali)
• Kifu Sho Bonsai (średnie) 20 do 40,5 cm (16 cali)
• Chu Bonsai (średnio duże) 40,5 do 61 cm (24 cale)
• Dai Bonsai (duże) 61 do 101,5 cm (40 cali)

Jeżeli na tej liście zabrakło określeń używanych w sztuce bonsai lub coś wymaga dopowiedzenia – prośba o informację w komentarzach.